مستندات تاریخی متعددی گواه بر مقام و شخصیت علمی والای ایشان دارد.
1-عقیله بنی هاشم: یکی از بارزترین شواهد شخصیت علمی حضرت زینب (س)مقام عقلانیت و خردمندی ایشان بوده است. همین امر موجب شده تا به «عقیله بنی هاشم ،عقیله الوحی، عقیله النساء، عقیله قریش یا عقیله النبوه » متصف شوند.
زینب عقیله ،بانویی است که ابن عباس سخنان حضرت فاطمه (س) در مورد فدک را از او نقل کرده و میگوید:«عقیله ی ما زینب ،دختر علی به من گفت.»
2- مقام عصمت صغری: ملکه عصمت ، ذاتی و انحصاری نیست ؛ بلکه اختیاری است. حضرت زینب در خاندانی رشد و تربیت یافت که آیه تطهیر در شان آنان نازل شد. در کتاب خصائص الزینبیه آمده :«چون حضرت، از طینت محمدیه بود و به مجاهده ی نفسانیه و ترک لذائذ حیوانیه ، مقامی تحصیل نموده بود از آن تعبیر به عصمت صغری، می شود.»
3-مقام علم لدنی ومحدثَّه:یکی از بهترین مستندات تاریخی که دلالت بر«مقام علم لدنی » بودن عابده ی آل علی (ع) دارد؛ بیان بلیغ امام سجاد در کوفه است: زمانی که ان بانوی مخدره خطبه ی کوبنده خویش را ایراد فرموند، امام زین العابدین با عبارت فصیح و زیبایی فرمودند: «یا عمّه اسکتی ففی الباقی عن الماضی اعتبار انت بحمد الله عالمه غیر معلمه و فهمه غیر مفهمه .» کلام مذکور از جمله قرائن خارجی است بر اینکه به حضرت زینب کبری (س) حدیث الهام می شده است.
4-مقام محدثِّه: یعنی« زن سخنگو، روایت کننده و خبر دهنده، کسی که به آسانی سخن می گوید » .تذکره نویسان و دانشمندان علم رجال ، حضرت زینب (س) را از راویان و محدثان برجسته جهان اسلام شمرده اند.متقن ترین سند بر این امر روایت خطبه فدک می باشد.
برگرفته از کتاب :منزلت و شخصیت علمی حضرت زینب (سلام الله علیها)، منیره سادات کامرانی، ص 20